Chrysler PT Cruiser - prekursor retro designu

W końcowych latach egzystencji budżetowego, amerykańskiego Plymouth’a, marketingowcy zostali postawieni pod ścianą z ambitnym zadaniem ratowania pokrytej „rdzą i kurzem” marki, którą strategicznie pozycjonowano jako najtańszą w koncernie Chrysler. Dużo auta za niewielkie pieniądze niekoniecznie przenosiło się na zyski, a hasło reklamowe „If it's important to you, it's important to Plymouth“ („jeśli jest to istotne dla Ciebie, jest ważne także dla Plymouth’a”) dowodziło, iż Amerykanom było najwidoczniej ‘wsio licho‘ w tej kwestii albo samemu producentowi... Trzeba przyznać, że pożegnania z przepiękną przygodą pt. motoryzacja dokonano w wielkim stylu - poprzez oryginalny, jedyny seryjnie produkowany hot rod, Plymouth Prowler (później jako Chrysler), wykorzystując studencki pomysł, mającego dopiero zabłysnąć projektanta Chipa Foose (oficjalnie nie jest podawany jako twórca). Kariera byłaby zapewne bardziej łaskawa dla Plymouth’a i nie podzieliłby on losu DeSoto, czy Imperiala, gdyby nie drobna, acz jakże istotna korekta strategii markowej. Ciekawy retro projekt koncepcyjnego auta o nazwie Pronto Cruizer ewoluował do seryjnego minivana PT Cruiser i wszystko było(by) na dobrej drodze ku rehabilitacji marki, gdyby image Chryslera nie okazał się silniejszy. Urodziwy i wyjątkowy minivan utalentowanej ręki młodziutkiego, debiutującego projektanta Bryana Nesbit (autora także ciekawego Chevroleta HHR, nieoficjalnego następcy PT Cruisera), kuriozalnie określany był jako 5-drzwiowy i 5-miejscowy hatchback (wg amerykańskich kategorii rozmiarowych), a oficjalnie sklasyfikowany jako „truck”, do których zaliczały się wszystkie amerykańskie pickupy, czy SUV-y. Nie dowodzi to poczucia humory strategów Chryslera, a bardziej logicznej pomysłowości, dzięki której uniknięto m.in. surowszych norm emisji spalin dla aut stricte osobowych, które wiązały się ze zwiększonymi kosztami produkcji oraz najprawdopodobniej i ceną końcową pojazdu. Poprzez ten nieco rozbudowany wstęp dochodzimy do sedna niniejszego artykułu - Chryslera PT Cruisera, następcy przeciętnego Neona. Tajemniczy skrót „PT” pochodzi od słów „personal transporter”, czyli po polsku mniej więcej tyle, co ‘osobisty środek transportu’, dodatkowo określając płytę podłogową, jak i jego przeznaczenie. Magia tkwi również w słowie „cruiser”, tak mocno powiązanego z amerykańską motoryzacją, jak fast food z tamtejszą kuchnią, (choć ta ma wbrew pozorom zdecydowanie więcej ciekawego do zaoferowania). Cruiser pochodzi od cruising-u, czyli swobodnego dryfowania, a więc w slangu samochodowym - powolnego przemieszczania się po szosach. Cruising ma w USA dużą tradycję i wystarczy powiązać go z takimi nazwami, jak Van Nuys Boulevard (Kalifornia), czy Woodward Dream Cruise (Michigan), lecz to temat na oddzielne rozważania. PT Cruiser zadebiutował na rynku w 1999 roku (jako rocznik modelowy 2000) i od samego początku sprzedawany był jako Chrysler, gdyż Plymouth miał zostać wkrótce zlikwidowany - nowe rozkazy po mariażu z niemieckim koncernem Daimler. Stosunkowo niewielkich rozmiarów auto zostało bardzo ciepło przyjęte w Ameryce. Duży wpływ na to miał jego retro-design nawiązujący do stylu aut z lat 30- i 40-tych, ze swymi napompowanymi, wyeksponowanymi nadkolami i krępą karoserią (tzw. pontony). W 2001 popularne amerykańskie czasopismo motoryzacyjne „Car and Driver” wyróżnia go na swojej liście najlepszych nowości „10 Best list”, i w tymże samym roku PT cruiser zdobywa prestiżową nagrodę Północnoamerykańskiego Auta Roku (North American Car of the Year). Z początku sprzedaży popyt na niewielkiego i oszczędnego jak na amerykańskie warunki Chryslera był tak duży, iż fabryka nie nadążała z realizacją zamówień. Dealerzy zmuszeni byli do prowadzenia listy z kolejką chętnych klientów. Nastąpił przełom w Auburn Hills w stanie Michigan (siedzibie Chryslera). Do produkowanego w Toluca (Meksyk) pojazdu we wczesnym 2005 roku dołącza bardzo ciekawa odmiana cabrio (US: convertible), z trącącym archaizmem pałąkiem wpływającym na sztywność i bezpieczeństwo konstrukcji. Niestety z zamkniętym dachem auto nie wygląda już tak ciekawie i sprawia wrażenie ociężałego, czego nie można zarzucić odmianie 5-drzwiowej. Drobni przedsiębiorcy z Ameryki Płn. mogli nabyć konwersję na odmianę dostawczą tzw. panel wagon, czyli bez tylnych szyb i siedzeń, ale za to z użytkowa przestrzenią. Taka przeróbka była popularna wśród zwykłych fanów, podobnie jak drewniane okleiny karoserii a’la kultowe Woodie. Podstawowym źródłem napędu był 4-cylindrowy silnik benzynowy o pojemności 2.4 litra w połączeniu ze skrzynią automatyczną (4 b.) lub manualną (5 b.). W 2003 pojawiła się także usportowiona wersja GT z doładowaną odmianą tego silnika, produkującego teraz 245 KM oraz 339 Nm. Taka moc w stosunkowo niewielkim i lekkim PT Cruiser’ze nadawała mu iście sportowych osiągów, katapultując retro-minivana do 100 km/h w niecałe 8 s, kończąc sprint przy ponad 220 km/h! GT wyróżniały lakierowane w kolorze nadwozia elementy karoserii jak np. zderzaki, niemały spojler na tylnej klapie, felgi 17-calowe, chromowane, obniżone o 1 cal zawieszenie z wydajniejszym układem hamulcowym i wydechowym zakończonym chromowaną końcówką. Drobne zmiany objęły także wnętrze. W Europie podstawowym motorem był 2-litrowy DR4E o mocy 140 KM i 180 Nm - nie powalał on osiągami, lecz pozwalał na sprawne przemieszczanie się oryginalnym minivanem. Równie dużą popularnością cieszył się tutaj mercedesowski diesel 2.2 CRD (121 KM i 300 Nm). PT Cruiser z silnikiem diesla, jak pozostałe wersje europejskie od 2003 montowany był w Austrii w mieście Graz, gdzie powstawały również europejskie Chryslery 300C i Voyager oraz Jeepy Grand Cherokee, czy Commander. Na rocznik modelowy 2006 popularny PT przeszedł face lifting. Można rozpoznać go po wciętych od dołu reflektorach, przeprojektowanym zderzaku z większymi wlotami oraz zmienionym wnętrzu. W 2010 nastąpił ostateczny (już znacznie wcześniej zapowiadany) koniec produkcji chyba najmniejszego, tak popularnego auta amerykańskiego, który na Starym Kontynencie odniósł jeszcze bardziej spektakularny sukces, niż na własnym zapleczu. Chyba żadnemu innemu samochodowi „made by USA” po dzień dzisiejszy nie udało się powtórzyć jego fenomenalnego sukcesu, czyniąc tym samym PT Cruisera jednym z najpopularniejszych aut amerykańskich wszechczasów! W tym okresie kultowy „pitek” doczekał się bagatela 16 edycji limitowanych, w tym z takimi symbolami, jak Route 66, Pacific Coast Highway, Sunset Boulevard, czy Woodie Package. Licznik produkcyjny zatrzymał się na liczbie 1,35 miliona egzemplarzy. Niewielu producentów może pochwalić się takim wynikiem w ciągu zaledwie dekady. Prawdziwy sukces „pitka” polega jednak na czymś zupełnie innym… Jest to prawdopodobnie jedyne auto amerykańskie nie posiadające klasycznego V8 pod maską, ba jakiejkolwiek jednostki widlastej, które zostało zaakceptowane zarówno przez ortodoksyjnych fanów klasycznych US Cars, jak i zwykłych kierowców, w tym dużym ułamku płci pięknej. Ponadto mimo, iż istniał już np. VW New Beetle aka „garbus”, którego zaprojektowano w filozofii retro, to dopiero wprowadzony parę lat później PT Cruiser dobitnie udowodnił, że co bardziej doświadczeni producenci stylistycznie nie powinni odcinać się od chlubnej przeszłości. Najprawdopodobniej gdyby nie sukces PT Cruisera, dziś nie istniałoby już brytyjskie Mini, czy powstał Fiat 500, a już na pewno wiele nowoczesnych i kultowych aut amerykańskich jak np. trójka reanimowanych muscle cars, czy Chrysler 300C albo Crossfire. Takiego modelu wypada życzyć każdemu z „Trójcy Świętej” z Detroit! Jeśli szukacie nowoczesnego i oryginalnego amerykana z duszą, do bezproblemowej, codziennej jazdy, lecz nie nadwyrężającego przeciętnego portfela (także przy zakupie), rozważcie „garbatego” Chryslera… Retro-klasyka zawsze w modzie.